Onderwerpen

Vluchtroutebeveiliging (FWS) - veiligheid die levens redt en eigendommen beschermt

Altijd open maar veilig gesloten - de eisen aan vluchtroutes zijn uitgebreid en lijken aanvankelijk tegenstrijdig. Ze moeten levens redden in geval van gevaar en dagelijks onbevoegde personen beletten binnen te raken. Intelligente oplossingen voor nooduitgangssystemen zijn de perfecte oplossing voor deze schijnbare tegenstrijdigheid.

Vluchtroutes voor persoonlijke veiligheid

Mensen die veel vliegen, weten er alles van. Voor elke vlucht wijst het cabinepersoneel op de twee lichtstrips op de vloer van de cabine die de vluchtroute naar nooduitgangen aangeven. Omgekeerd is voor vluchtrouteplannen in gebouwen een actieve aanpak nodig.

We voelen ons gewoonlijk veilig in een gebouw. Een plotselinge onvoorziene gebeurtenis, zoals een luide klap in een winkelcentrum, verrast vrijwel iedereen met massale en ongecontroleerde paniekreacties als resultaat. Juist dergelijke plotselinge gebeurtenissen vormen een bijzonder risico voor onze veiligheid. Een veilige plaats wordt al gauw een levensbedreigend gebied dat zo snel mogelijk moet worden geëvacueerd.

Vlucht als menselijke reactie op acuut gevaar

Mensen reageren op gevaar op veel verschillende manieren. Er zijn maar weinig mensen die kalm blijven; de meesten van ons stormen naar beneden in paniek en handelen irrationeel. Maar over het algemeen hebben we allemaal één ding gemeen: de drang om uit de gevaarlijke situatie te ontsnappen. Onze natuurlijke reactie is op de vlucht te slaan.

Geconfronteerd met een acuut gevaar in een gebouw, worden de erin opgesloten mensen geconfronteerd met structurele en ruimtelijke realiteiten: wanden, trappen en bevestigingen worden plotseling obstakels die het moeilijker maken het gebouw snel te verlaten. Mensen die angstig zijn of in paniek kunnen ook hun richtingsgevoel verliezen en op die manier zichzelf in levensgevaar brengen.

Vluchtroutes redden levens

TZ UP V2A, box, EN 13637

© GEZE GmbH

Vluchtroutes kunnen levens redden in gevaarlijke situaties. In een gevaarlijke situatie leiden duidelijke verkeersroutes mensen zo snel mogelijk via nooduitgangen of paniekdeuren het gebouw uit of in een veiilgheidszone. Tegelijkertijd maken ze het de brandweer of een spoedarts mogelijk om van buitenaf snel reddingsacties uit te voeren.

Er gelden speciale wettelijke en gebouwvoorschriften om veiligheid door middel van vluchtroutes te garanderen. In Duitsland zijn deze voorschriften vastgelegd in de Technische voorschriften voor werkplekken. Deze voorschriften zorgen ervoor dat de nooduitgangsbeveiliging (of de vluchtroutebeveiliging) altijd de hoogste prioriteit krijgt. Daarnaast moet rekening worden gehouden met landspecifieke bouwvoorschriften bij het ontwerpen van vluchtroutes en nooduitgangen in Duitsland.

Volgens de Technische voorschriften voor werkplekken zijn ontsnappingsroutes en reddingsroutes alleen veilig als er rekening wordt gehouden met specifieke richtlijnen.

Richtlijnen voor vluchtroutes

  • Lay-out en afmetingen van vluchtroutes
  • Structureel en technisch ontwerp van vluchtroutes
  • Identificatie van vluchtroutes
  • Veiligheidsverlichting voor vluchtroutes
  • Vluchtrouteplannen maken

Nooduitgangen: waar verschillende functionele eisen in wisselwerking treden

Deuren moeten voldoen aan verschillende eisen afhankelijk van hun beoogde gebruik. Deze kunnen echter optimaal worden gecombineerd door verschillende systeemcomponenten te gebruiken. Een vroege planning van het beoogde gebruik vormt een belangrijk onderdeel hiervan.

De belangrijkste uitdaging voor vluchtroutes is om mensen in staat te stellen het gebouw snel en veilig te verlaten. Als er geen gevaar is, moeten de deuren echter gesloten blijven en beveiligen tegen onbevoegde toegang. Het is met name belangrijk dat de exploitant van het gebouw de installaties beschermt tegen sabotage, inbraak, diefstal of misbruik.

Nooduitgang in noodsituaties

Nooduitgangen vormen een belangrijk onderdeel van vluchtroutes. De indeling en het aantal nooduitgangen is afhankelijk van het gebouw en de bijbehorende bouwvoorschriften. Zodra dit zeker is: nooduitgangen moeten mensen in staat stellen om de gevaarlijke zone op elk moment te verlaten. Deuren snel en eenvoudig te kunnen openen zonder externe hulpmiddelen is essentieel. Nooduitgangen moeten onmiddellijk in de vluchtrichting worden geopend en moeten personen in gevaar naar buiten of in beveiligde zones leiden.

Volgens de nieuwe Europese normen kunnen nooduitgangen worden uitgerust met verschillende nooduitgangssloten. De optimale selectie van nooduitgangssloten hangt af van het aantal mensen dat in een noodsituatie moet vluchten. Als er gevaar bestaat voor massale paniek, moeten er in de deuren paniekdeursloten worden geïntegreerd conform DIN EN 1125. Deze bestaan uit een horizontale paniekbalk in combinatie met een paniekslot dat een mechanisch, elektromagnetisch of gemotoriseerd paniekslot kan zijn. Vooral in openbare gebouwen zijn bezoekers niet bekend met de door de klant verzorgde vluchtroutes en de functies van de nooduitgangen. Als ze tegen de vleugel in de richting van de nooduitgang drukken, kunnen de paniekdeursloten de deur in minder dan een seconde openen zonder instructies.

Als het aantal mensen in het gebouw beheersbaar is en ze vertrouwd zijn met de vluchtroutes, zijn nooduitgangsloten conform DIN EN 179 meestal voldoende. De horizontale paniekbalk kan bijvoorbeeld worden vervangen door een deurklink, omdat er geen kans op paniek is.

Werking van nooduitgangen bij normaal bedrijf

Nooduitgangen worden vaak gebruikt in brandbeveiligingscompartimenten. De veilige vluchtfunctie is net zo belangrijk als de zelfvergrendelende en brandwerende kenmerken van de deurmontage. Als automatische deuren complexe functies in vluchtroutes moeten bieden, wordt bijvoorbeeld een systeemoplossing aanbevolen bestaande uit een deurcentrale, een elektronisch vergrendelingselement zoals vluchtdeurvergrendelingen of vluchtdeuropeners en een paniekslot (ook anti-panieksloten genoemd). Dit waarborgt enerzijds beveiliging tegen onbevoegde toegang en anderzijds vrije toegang voor vluchtende personen in geval van gevaar.

Deuren zijn een van de belangrijkste componenten in het veiligheidsontwerp van een gebouw.

Thomas Borgmann, Segmentmanager Veiligheidstechniek, GEZE GmbH
Vluchtroutes moeten duidelijk worden aangegeven in gebouwen.

Vluchtroutes moeten duidelijk worden aangegeven in gebouwen. © Morten Bak / GEZE GmbH

De deurcentrale, als het 'brein' van vluchtdeurbesturing, garandeert en bewaakt de openings- en sluitingsprocedures in vluchtroutes. Het zelfvergrendelende paniekslot garandeert snel openen in een noodgeval, terwijl de deurcentrale de toegang regelt. In geval van activering door een brandmeldingscentrale of stroomuitval, vergrendelt het paniekslot automatisch bij gebruik van een motorslot. De deur kan nog steeds worden gepasseerd in de vluchtrichting, aangezien de nooduitgangssluiting automatisch wordt ontgrendeld in het geval van een brandalarm of stroomuitval. De deur gaat ook open via de noodtoets op de deurcentrale, als meerdere mensen in een panieksituatie ertegen drukken. De deur kan op elk moment van buitenaf geopend worden met behulp van een sleutel. Als er een zelfvergrendelend paniekslot wordt gebruikt, garandeert dit beveiliging tegen diefstal in de tegenovergestelde richting van de vluchtrichting gezien.

Met dit trio worden automatische draaideuren in normaal bedrijf gesloten door zelfvergrendeling van het paniekslot en kunnen ze worden bestuurd en beveiligd door de deurcentrale. Op bepaalde tijden, zoals overdag, kan de deurcentrale de deur ontgrendelen. Anders is afzonderlijke ontgrendeling mogelijk met een sleutel of een toegangscontrolesysteem. Bij gevaar kan de deur op elk gewenst moment worden bediend door op de noodtoets van de deurcentrale te drukken. Gegarandeerde veiligheid is cruciaal in een noodsituatie: GEZE-deurcentrales zijn getest in overeenstemming met eltVTR (richtlijn m.b.t. elektrische vergrendelingen van deuren in vluchtroutes) en TÜV (technische keuringsvereniging) en panieksloten in overeenstemming met de normen DIN EN 179, 1125, 12209, 13637, 1627 en 1634-1 van toepassing op sloten.

Nooduitgangen beïnvloed door rookbeschermings-druksystemen

Rookbeschermings-druksystemen helpen om vluchtroutes rookvrij te houden in geval van brand, bijvoorbeeld in trappenhuizen. Daarnaast worden rookbeschermings-druksystemen gebruikt in gebouwen waar een groot aantal personen aanwezig is, die zichzelf mogelijk niet kunnen redden in geval van brand. Hieronder vallen bejaardentehuizen, ziekenhuizen, kleuterscholen, etc. Voor brandwerende deuren in de buurt van rookdruksystemen is bijzonder gedetailleerde planning nodig; anders kunnen ze mogelijkerwijs geen barrièrevrije toegang bieden of in bepaalde omstandigheden niet betrouwbaar sluiten.

Brandwerende deuren in trappenhuizen met rookbeschermingsdruk

Voor deuren met een vluchtrichting naar een trap, wordt er een hoge druk op de scharnierzijde uitgeoefend. Dit betekent dat ze moeilijker betreden kunnen worden, als de rookbeschermingsdruk-functie geactiveerd is, aangezien de gebruiker zowel de weerstand van de deurdranger als de tegendruk moet overwinnen. In deze situatie ligt de nadruk bij een activering van het rookbeschermings-druksysteem op het openingsproces. Als een deur barrièrevrij is net onder 47 Nm zoals gedefinieerd door DIN 18040, is hij niet meer barrièrevrij als het rookbeschermingssysteem actief is. Se, in entrambe le situazioni deve essere garantita l’assenza di barriere all’ingresso, su queste porte va installato un attuatore, ad esempio il Powerturn F GEZE.

Brandwerende deuren uit het RDA-trappenhuis

Bij brandwerende deuren, die uit het trappenhuis leiden, heerst de hogere druk op de niet-scharnierzijde. Dat maakt de toegang in RDA-gevallen weliswaar makkelijker, maar de deur moet ook tegen de druk in weer veilig sluiten. Daarom dient er rekening te worden gehouden met de verschildruk en de sluitkracht op de deurdranger dienovereenkomstig te worden ingesteld. Ook voor dit soort toepassing biedt GEZE met de TS 5000 SoftClose ondersteuning. Hier worden de laatste 15 graden van de openingshoek via een aparte klep gestuurd, zodat de vleugel al naargelang de behoefte gericht via een eindslag kan worden versneld of tijdens de laatste openingsgraden afgeremd kan worden. Daardoor wordt de druksituatie onder controle gehouden en sluit de deur veilig.

Belangrijk bij bredere deuren en hogere druk: de deurdranger moet de vereiste sluitkracht genereren, om de deur tegen de druk in veilig te kunnen sluiten. In het dagelijkse leven is een dergelijke deur moeilijk te bedienen en niet barrièrevrij.

Veilige vluchtroutes met intelligente GEZE-technologie

De eisen aan veiligheids- en beveiligingscomponenten zijn bijna zo gevarieerd en individueel als elk specifiek gebouw. Er moet ook aan bepaalde aanvullende specifieke eisen worden voldaan. GEZE-veiligheidsoplossingen kunnen veilige vluchtroutes garanderen in om het even welk gebouw. Als de vluchtroutes niet voor iedereen open moeten zijn in normaal bedrijf, kunnen GEZE-toegangscontrolesystemen – die aangesloten zijn op deurcentrales – de noodzakelijke bewaking overnemen. Op luchthavens, in ziekenhuizen of in congrescentra: de multifunctionele producten die door GEZE worden geleverd, lopen gesmeerd als radertjes en leveren een nooduitgangssysteem dat niet alleen optimale bescherming biedt in noodgevallen en gemak tijdens normaal bedrijf, maar ook een systeem dat betrouwbaar kan worden gepland en geïnstalleerd.

Goed om te weten: de GEZE nooduitgangsysteem-oplossing is goedgekeurd en door een onafhankelijk instituut volgens EMC gecertificeerd. 

Ga naar de GEZE nooduitgangssystemen

Individuele oplossingen

Persoonlijke veiligheid vormt de hoogste prioriteit bij de planning van een gebouw. Daarom moet van meet af aan met vluchtroutes rekening worden gehouden. Naast bouwkundige eisen zijn er ook wettelijke voorschriften waaraan moet worden voldaan. Elk gebouw moet een veiligheidsconcept op maat hebben met optimale vluchtroutebeveiliging. Hierbij zijn brand- en gevaaralarmsystemen, toegangscontrolesystemen in combinatie met een deurcentrale en een deurdrangersysteem, vluchtdeursloten of motorsloten slechts enkele van de mogelijke varianten. De planning van het algemene ontwerp en de indeling van de deuren in een gebouw in een vroeg stadium is belangrijk om voorbereid te zijn voor latere aanpassingen en uitbreiding.

GEZE biedt oplossingen voor het beveiligen van nooduitgangen die beantwoorden aan specifieke vragen en individuele vluchtrouteconcepten. GEZE heeft ook vele jaren internationale ervaring in het adviseren in brandveiligheidsplanning voor alle soorten gebouwen en kan u als projectmanager ondersteunen.

De strengste veiligheidsnormen in combinatie met eenvoudige montage

De belangrijkste uitdaging in de nooduitgangsbeveiliging is hoe de tegenstrijdige eisen voor normale werking en in noodgevallen optimaal te combineren. Een vluchtroute moet vergrendeld kunnen worden voor niet-geautoriseerde personen, zodat deze niet tegelijkertijd geschikt is voor bijvoorbeeld dieven. Dit is in het bijzonder relevant voor warenhuizen.

Als specialist in veiligheidstechniek biedt GEZE een breed assortiment aan producten en optimale systeemoplossingen om een onbeperkte veiligheid van de vluchtroute te garanderen in geval van gevaar. Oplossingen op maat combineren individuele veiligheidseisen in één intelligent systeem, zodat nooduitgangen in een noodgeval op een gecoördineerde manier worden geopend en gesloten. Alle GEZE-componenten kunnen eenvoudig en snel worden geïntegreerd in een nooduitgangssysteem. Ze voldoen aan de hoogste veiligheidsnormen met gebruik van ultramoderne techniek. Het brede assortiment GEZE-producten en -systemen is ook bedienings- en gebruiksvriendelijk, duurzaam en zuinig. Door de productoverschrijdende aanpak en de interactie tussen deur-, raam- en veiligheidstechniek kunnen eindgebruikers en monteurs vertrouwen op geavanceerde en gecoördineerde oplossingen.

Deskundig onderhoud garandeert duurzaamheid en een perfecte werking

De exploitanten van de gebouwen of ruimtes zijn verantwoordelijk voor het goed onderhouden van de vluchtroutes en voor het treffen van alle nodige voorzorgsmaatregelen om de persoonlijke veiligheid en beveiliging van het gebouw te garanderen. Om de functionele veiligheid van deuren in vluchtroutes te handhaven in overeenstemming met de normen, moeten deze deuren regelmatig worden onderhouden. De componenten in nooduitgangen moeten jaarlijks worden onderhouden, door de fabrikant of door een van zijn erkende partners. Als onderdeel hiervan moeten alle veiligheids- en besturingsapparaten van de deurinstallatie worden gecontroleerd in overeenstemming met de wettelijke voorschriften. Een maandelijkse inspectie door de exploitant wordt eveneens aanbevolen.

GEZE biedt een volledige service, van de planning van een gebouw, de installatie en inbedrijfstelling tot en met de service tijdens de dagelijkse bediening.